Tania pigułka odsunie zawały serca i udary mózgu w niepamięć?

Badanie, przeprowadzone przez lekarzy z Teheran University oraz University of Birmingham w Wielkiej Brytanii, wykazało, że częstość zawałów serca spadła o ponad połowę wśród mieszkańców wiejskich regionów Iranu w wieku od 50 do 75 lat, którzy brali tabletki zawierające leki generyczne.

Pomysł z podawaniem ludziom niedrogiej tabletki, zawierającej leki generyczne, która zapobiegałaby zawałom serca pojawił się po raz pierwszy 20 lat temu, ale w zasadzie nigdy nie wyszedł z fazy pomysłu.

Irańscy naukowcy prowadzili w tym kierunku badania przez 14 lat i zakomunikowali właśnie, że test wypadł nadspodziewanie korzystnie. Udało się zmniejszyć częstość zawałów serca o ponad połowę wśród osób regularnie zażywających tabletki.

W irańskim projekcie osoby wyznaczone do przyjmowania tabletek miały o trzy razy mniej zdarzeń sercowych w ciągu pięciu lat niż grupa kontrolna, której uczestnicy otrzymywali osobiste porady i comiesięczne przypomnienia tekstowe, aby: schudnąć, rzucić palenie, zdrowo się odżywiać i ćwiczyć.

Leki, powszechnie podawane osobom starszym, mogą radykalnie zmienić sposób, w jaki kardiolodzy walczą z rosnącą liczbą chorób serca i udarów mózgu w krajach ubogich i tych o średnim statusie majątkowym mieszkańców. Około 18 mln ludzi umiera rocznie z powodu chorób sercowo-naczyniowych , a 80 proc. z nich jest mieszkańcami krajów o niskim i średnim rozwoju. To tam jest coraz więcej ludzi zagrożonych otyłością, cukrzycą, używających tytoniu i prowadzących siedzący tryb życia.

Nawet jeśli ta niecodzienna koncepcja zostanie ostatecznie przyjęta, toczy się bitwa o składniki leku. Tabletka w badaniu, w którym udział wzięło 6800 mieszkańców irańskich wsi w wieku od 50 do 75 lat, zawierała statynę obniżającą poziom cholesterolu, dwa leki obniżające ciśnienie krwi i niską dawkę aspiryny.

Badanie PolyIran uruchomiono 14 lat temu, a tymczasem najnowsze badania realizowane w krajach rozwiniętych podważają zasadność podawania niektórych leków - zwłaszcza aspiryny - osobom starszym bez uprzedniego postawienia diagnozy.

Eksperci medyczni różnią się w kwestii koncepcji profilaktycznej farmakoterapii.

Jego zwolennicy - w tym niektórzy wybitni kardiolodzy – opierając się na badaniu – przekonują, że Światowa Organizacja Zdrowia powinna popierać dystrybucję takich tabletek bez recepty dla setek milionów ludzi w wieku powyżej 50 lat na całym świecie. Niektórzy szacują, że powszechne stosowanie farmakologii może obniżyć wskaźnik zgonów sercowych o 60 do 80 proc.

- Koncepcja jest bardzo intrygująca, jak i to, że tak wiele osób w Iranie regularnie latami przyjmowało tabletki – powiedział dr Salim Yusuf, dyrektor Population Health Research Institute w McMaster University w Kanadzie i ekspert w dziedzinie zdrowia serca w krajach słabo rozwiniętych, który nie był zaangażowany w irańskie badanie.

Inni wiodący kardiolodzy uważają to podejście za nieetyczne i niebezpieczne. Argumentują, że aspiryna, statyny i leki na ciśnienie krwi mają skutki uboczne. Nikt nie powinien ich przyjmować bez uprzedniej oceny pod kątem czynników ryzyka, takich jak podwyższone ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu lub wywiad rodzinny.

- Jestem sceptyczny wobec uniwersalnego, czterolekowego podejścia do „leczenia” wszystkich - powiedział dr Steven E. Nissen , kierownik oddziału medycyny sercowo-naczyniowej w klinice w Cleveland. - Jest to sprzeczne z tym, co większość z nas uważa za dobrą praktykę medyczną - dodał.

Dr Thomas R. Frieden, prezes Resolve to Save Lives, organizacji, która dąży do zmniejszenia liczby zgonów sercowych na całym świecie, powiedział, że czterolekowa pigułka, taka jak ta stosowana w badaniu, powinna być ordynowana tylko w przypadku osób, które doznały zdarzenia sercowego. Wyjaśnił on, niektóre leki na ciśnienie krwi są wystarczająco bezpieczne, aby dawać je osobom nie przebadanym, ale na przykład aspiryna, mogąca powodować krwawienie w mózgu i statyny, które grożą – co prawda w rzadkich przypadkach - uszkodzeniem wątroby i mięśni , nie  powinny być stosowane bez wcześniejszego rozeznania sytuacji medycznej.

Z kolei dr Salim Yusuf, prowadzący podobne badanie TIPS 3, z udziałem ok. 5700 osób żyjących w Bangladeszu, Kanadzie, Kolumbii, Indiach, Malezji, Filipinach, Tanzanii i Tunezji, używa pigułki zawierającej trzy leki na nadciśnienie i statynę. Wyniki tego badania mają być znane w marcu 2020 r.

Natomiast w ramach badania Secure, obejmującego ok. 3200 pacjentów z siedmiu krajów europejskich, którzy ukończyli 65 lat i przeżyli już jeden zawał serca, podaje się tabletki zawierające aspirynę, statynę i pojedynczy lek na nadciśnienie. Oczekuje się, że projekt ten zakończy się w grudniu 2021 r.