Będzie super szczepionka na wszystkie grypy?

Być może wkrótce nie będzie potrzeby aktualizować szczepionek na grypę każdego roku, jako że na horyzoncie pojawia się jedna, totalna szczepionka przeciw różnych szczepom wirusa grypy.

Wirusy grypy typu A, B i C każdego roku atakują na całym świecie miliony ludzi. W samych Stanach Zjednoczonych podczas sezonu grypowego 2017 - 2018 odnotowano 30 453 przypadki hospitalizacji z powodu powikłań, będących następstwem tej choroby. W tym samym czasie na grypę zmarło 185 dzieci, z których 160 nie dostało szczepionki przeciw grypie.

Szacuje się, że skuteczność szczepionek przeciw grypie wynosi 40 proc. Czyli na stu zaszczepionych zachoruje 60 osób mających bliski kontakt z wirusem. Pytanie jaki odsetek chorych byłby wśród osób nie szczepionych.

Jak wiadomo obecne szczepionki nie są skuteczne przeciwko wszystkim szczepom grypy, więc mikrobiolodzy każdego roku przygotowują kolejną wersję szczepionki, przewidując (nie zawsze trafnie) jaki szczep zaatakuje w najbliższym czasie.

Rezultaty nowych badań mogą wkrótce to zmienić, ponieważ naukowcy odkryli, że określony typ komórki odpornościowej może chronić przed wszystkimi typami grypy. Badania w tym kierunku nadzorowała Katherine Kedzierska, profesor na Uniwersytecie w Melbourne w Australii i kierownik laboratorium w Instytucie Infekcji i Odporności Petera Doherty'ego (Instytut Doherty'ego) w Melbourne. Badając podobieństwa między różnymi szczepami grypy, naukowcy z Instytutu Doherty'ego współpracowali z naukowcami z laboratorium Purcella w Monash Biomedicine Discovery Institute w Clayton w Australii.

Artykuł na temat podjętych badań (opublikowany w Nature Immunology) opracował Marios Koutsakos, doktorant z Instytutu Doherty'ego.

Prof. Kedzierska twierdzi, że dotychczas nie prowadzono wystarczających badań nad niektórymi szczepami grypy. - W szczególności analiza grypy B pozostaje w dużym stopniu niedostateczna. Co prawda nie ma ona potencjału pandemicznego, jednak związane z nią choroby mogą prowadzić do ciężkich powikłań, a nawet śmierci, głównie dzieci - wyjaśnia uczona.

Prof. Kedzierska i współpracownicy wykorzystali spektrometrię masową do znalezienia wspólnych epitopów dla limfocytów T (epitopy są częścią antygenu - obcego ciała wywołującego odpowiedź immunologiczną) .

W ostatnich badaniach, używając spektrometrii masowej do badania epitopów grypy we krwi i płucach ludzi oraz przeprowadzając analizę szczepień, zespół odkrył, że zabójcze komórki T chronią przed wszystkimi typami wirusa grypy: A, B i C.

- Nasze badania, skoncentrowane na immunizacji peptydem odpowiedzialnym za aktywację komórek T - zabójców, ujawniły znacząco obniżony poziom wirusa grypy i stanów zapalnych w drogach oddechowych - donosi Koutsakos.

Koutsakos dalej wyjaśnia, że zidentyfikowali części wirusa, które są wspólne dla wszystkich szczepów grypy zdolnych do infekowania ludzi, a następnie zbadali, czy można znaleźć silne odpowiedzi na te właśnie części wirusa u zdrowych ludzi zarażonych wirusem grypy.

Koutsakos i jego współpracownicy podsumowują: Nasze badanie wprowadza nowy paradygmat, zgodnie z którym komórki T mordercy zapewniają bezprecedensową reaktywność krzyżową we wszystkich wirusach grypy, co jest kluczowym odkryciem przy projektowaniu uniwersalnych szczepionek.

Odkrycie to może  prowadzić do opracowania uniwersalnej szczepionki przeciw grypie, której nie trzeba aktualizować co roku.