Stetoskop: przeżytek z dwustoletnim rodowodem

Dr Eric Topol, światowej sławy kardiolog, uważa, że stetoskop jest przestarzały. - To nic innego niż para „gumowych rurek”. Zwolennicy nowych rozwiązań twierdzą, że elektroniczne urządzenia są prawie tak łatwe w użyciu jak tradycyjne stetoskopy i pozwalają lekarzom widzieć to w co dotychczas musieli się wsłuchiwać. - Nie ma powodu, aby słuchać dźwięków, kiedy wszystko widać - powiedział dr Eric Topol.

- To jest niesamowite - wykrzyknęli studenci medycyny z Indiana University, gdy nauczyli się, jak używać podręcznego urządzenia ultrasonograficznego, pozwalającego oglądać obrazy serca na ekranie tabletu.

Studenci z Uniwersytetu Indianapolis, nabywają umiejętności posługiwania się elektronicznym stetoskopem w ramach programu uruchomionego w 2018 r. przez prof. Paula Wallacha, dziekana tej szkoły. Podobny program realizowany jest w Medical College of Georgia. Paul Wallach przewiduje, że w ciągu następnej dekady ręczne urządzenia ultradźwiękowe będą używane do rutynowego badania pacjentów, podobnie jak młotek neurologiczny.

Urządzenie nazywa się Butterfly iQ. Wykonane zostało przez firmę Guilford z Connecticut. Elektroniczny stetoskop pojawił się na rynku w 2018 r. Ciągle dokonywana jest aktualizacja oprogramowania oparta o sztuczną inteligencję. Software pomaga użytkownikom precyzyjnie ustawić sondę i prawidłowo zinterpretować obrazy. Wykrywanie szmerów oparte jest na algorytmie powstałym w oparciu o nagrania tysięcy uderzeń serca z zarejestrowanymi komplikacjami.

- Wychwytywanie i interpretowanie dźwięków ciała jest subiektywne i wymaga wyczulonego i „wytrenowanego” ucha - twierdzi dr James Thomas. - Najnowsze badania wykazały, że absolwenci medycyny mogą przegapić aż połowę szmerów prowadząc diagnozę za pomocą stetoskopu – dodaje kardiolog z Northwestern Medicine w Chicago. Ośrodek ten bierze udział w testowaniu nowej technologii, stworzonej przez Eko, producenta inteligentnych stetoskopów z Berkeley w Kalifornii. Firma opracowuje algorytmy sztucznej inteligencji dla swoich urządzeń, wykorzystując nagrania tysięcy uderzeń serca. Urządzenia te generują komunikat informujący lekarza, czy dźwięki serca są prawidłowe czy może występują niepokojące szmery.

Współczesne, elektroniczne stetoskopy są mało podobne do pierwowzoru w kształcie trąbki, wynalezionego na początku 1800 r. przez Francuza Rene Laennec, ale działają zasadniczo w ten sam sposób.

Laennec stworzył drewnianą rurkę o długości 30 cm, dzięki której łatwiej było słyszeć dźwięki serca i płuc niż przyciskać ucho do klatki piersiowej. Później zmodyfikowano urządzenie wprowadzając gumowe rurki, wkładki douszne oraz metalową przeponę, którą przyciska się do klatki piersiowej pacjenta.

Kiedy stetoskop jest dociskany do ciała, fale dźwiękowe powodują, że przepona (płaska metalowa tarcza) wibruje. Fale dźwiękowe kierowane są ku górze przez rurki do uszu lekarza.

Konwencjonalne stetoskopy kosztują zwykle mniej niż 400 zł. To niewiele w porównaniu z co najmniej kilkunastoma tysiącami zł - w przypadku niektórych zaawansowanych technologicznie urządzeń mających zastąpić pierwowzór sprzed dwustu lat.

Siła przyzwyczajenia jest jednak ogromna. Pediatra dr Dave Drelicharz przyznaje, że jeśli w godzinach pracy w klinice nie ma stetoskopu na ramionach to czuje się jakby był prawie nagi.